Imagine dining in a European capital where you do not know the local language. The waiter speaks little English, but by hook or by crook you manage to order something on the menu that you recognise, eat and pay for. Now picture instead that, after a hike goes wrong, you emerge, starving, in an Amazonian village. The people there have no idea what to make of you. You mime chewing sounds, which they mistake for your primitive tongue. When you raise your hands to signify surrender, they think you are launching an attack.
Communicating without a shared context is hard. For example, radioactive sites must be left undisturbed for tens of thousands of years; yet, given that the English of just 1,000 years ago is now unintelligible to most of its modern speakers, agencies have struggled to create warnings to accompany nuclear waste. Committees responsible for doing so have come up with everything from towering concrete spikes, to Edvard Munch’s “The Scream”, to plants genetically modified to turn an alarming blue. None is guaranteed to be future-proof.
Some of the same people who worked on these waste-site messages have also been part of an even bigger challenge: communicating with extraterrestrial life. This is the subject of “Extraterrestrial Languages”, a new book by Daniel Oberhaus, a journalist at Wired.
Nothing is known about how extraterrestrials might take in information. A pair of plaques sent in the early 1970s with Pioneer 10 and 11, two spacecraft, show nude human beings and a rough map to find Earth—rudimentary stuff, but even that assumes aliens can see. Since such craft have no more than an infinitesimal chance of being found, radio broadcasts from Earth, travelling at the speed of light, are more likely to make contact. But just as a terrestrial radio must be tuned to the right frequency, so must the interstellar kind. How would aliens happen upon the correct one? The Pioneer plaque gives a hint in the form of a basic diagram of a hydrogen atom, the magnetic polarity of which flips at regular intervals, with a frequency of 1,420MHz. Since hydrogen is the most abundant element in the universe, the hope is that this sketch might act as a sort of telephone number. | Hãy tưởng tượng bạn đang đi ăn tại một thủ đô ở châu Âu, nơi bạn còn chẳng biết ngôn ngữ bản địa. Người phục vụ nói một ít tiếng Anh, nhưng qua trăm phương nghìn kế bạn đã thành công trong việc đặt món mà bạn có thể nhận ra trong thực đơn rồi ăn và trả tiền cho món đó. Giờ thì hãy thử mường tượng rằng, sau một buổi đi bộ dã ngoại gặp trục trặc, bạn đói lả và hiện ở trong một ngôi làng của người Amazon. Những người ở đây chẳng hiểu bạn muốn gì. Bạn giả vờ nhai nhai thành tiếng, làm cho họ tưởng lầm rằng đấy là ngôn ngữ chính của bạn. Khi bạn giơ tay lên ra bộ đầu hàng, họ tưởng bạn đang chuẩn bị đánh nhau. Giao tiếp mà không có một sự đồng thuận nội dung thì khá là khó khăn. Ví dụ như các địa điểm nhiễm phóng xạ phải được để yên không đụng đến trong vòng hàng vài chục nghìn năm, vậy mà tiếng Anh từ 1000 năm trước đã khó có thể đọc hiểu nổi với hầu hết những người dùng ngôn ngữ này thời hiện đại, các tổ chức đã gặp rất nhiều khó khăn trong việc tạo ra các cảnh báo nguy hiểm kèm theo những chất thải phóng xạ. Những ủy ban chịu trách nhiệm cho các việc này phải đưa ra đủ cách từ dựng lên các cọc bê tông nhọn, cho tới dùng bức tranh “Tiếng thét” của Edvard Munch, cho tới những cái cây biến đổi gen để chuyển thành màu xanh cảnh báo. Chẳng có gì đảm bảo cho một tương lai bảo đảm. Một vài người trong số những người đang xây dựng những thông điệp của các vùng chất thải đó cũng đang tham gia vào một thử thách còn to lớn hơn: giao tiếp với các sinh vật ngoài Trái Đất. Đây là chủ đề của cuốn “Ngôn ngữ ngoài hành tinh”, một quyển sách mới của tác giả Daniel Oberhaus-một nhà báo tại trang Wired. Chẳng ai biết sinh vật ngoài hành tinh thu nhận thông tin ra sao. Hai tấm biển đã được đưa đi cùng với hai con tàu vũ trụ Pioneer 10 và 11 vào đầu thập niên 1970, trên đó có hình hai con người trần trụi và một tấm bản đồ thô chỉ đường tìm đến Trái Đất – mấy thứ sơ đẳng thôi, nhưng ngay cả thế cũng được cho là đám sinh vật ngoài hành tinh có thể thấy. Vì những thứ đồ vật kiểu vậy có cơ may cực nhỏ được tìm thấy, các tín hiệu sóng vô tuyến phát từ Trái Đất, truyền đi với tốc độ ánh sáng, thì có khả năng bắt được liên lạc hơn. Nhưng cũng như một trạm vô tuyến của trái đất cần phải được điều chỉnh cho đúng tần số, vậy thì trạm liên hành tinh cũng thế. Loài sinh vật ngoài hành tinh làm cách nào chỉnh đúng được tần số đây? Tấm biển trên tàu Pioneer đã đưa ra gợi ý dưới dạng một sơ đồ cơ bản của một nguyên tử hi-đờ-rô, phân cực từ tính của nó sẽ đảo chiều đều đặn, với tần số ở vào 1420MHz. Vì hi-đờ-rô là nguyên tố dư dả nhất vũ trụ, hi vọng là bản phác thảo này có thể đóng vai trò như một kiểu số điện thoại. |