ProZ.com translation contests »
Bon voyage: "Stories about travel" » English to Albanian » Entry by Gentian Cane


Source text in English

Translation by Gentian Cane (#27361)

The moment when, 50 years ago, Neil Armstrong planted his foot on the surface of the Moon inspired awe, pride and wonder around the world. This newspaper argued that “man, from this day on, can go wheresoever in the universe his mind wills and his ingenuity contrives…to the planets, sooner rather than later, man is now certain to go.” But no. The Moon landing was an aberration, a goal achieved not as an end in itself but as a means of signalling America’s extraordinary capabilities. That point, once made, required no remaking. Only 571 people have been into orbit; and since 1972 no one has ventured much farther into space than Des Moines is from Chicago.

The next 50 years will look very different. Falling costs, new technologies, Chinese and Indian ambitions, and a new generation of entrepreneurs promise a bold era of space development. It will almost certainly involve tourism for the rich and better communications networks for all; in the long run it might involve mineral exploitation and even mass transportation. Space will become ever more like an extension of Earth—an arena for firms and private individuals, not just governments. But for this promise to be fulfilled the world needs to create a system of laws to govern the heavens—both in peacetime and, should it come to that, in war.

The development of space thus far has been focused on facilitating activity down below—mainly satellite communications for broadcasting and navigation. Now two things are changing. First, geopolitics is stoking a new push to send humans beyond the shallows of low-Earth orbit. China plans to land people on the Moon by 2035. President Donald Trump’s administration wants Americans to be back there by 2024. Falling costs make this showing off more affordable than before. Apollo cost hundreds of billions of dollars (in today’s money). Now tens of billions are the ticket price.

[ … ]

It is a mistake to promote space as a romanticised Wild West, an anarchic frontier where humanity can throw off its fetters and rediscover its destiny. For space to fulfil its promise governance is required. At a time when the world cannot agree on rules for the terrestrial trade of steel bars and soybeans that may seem like a big ask. But without it the potential of all that lies beyond Earth will at best wait another 50 years to be fulfilled. At worst space could add to Earth’s problems.
Momenti kur, 50 vite më parë, Neil Armstrong vuri këmbën e tij mbi sipërfaqen e Hënës, ngjalli admirim, krenari dhe habi në mbarë botën. Kjo gazetë deklaronte se “njeriu, që nga ajo ditë, mund të shkonte në univers kudo ku ia donte mendja dhe ku ia lejonte inteligjenca… tani më shumë se kurrë, njeriu mund të shkelte në planete, kjo gjë ishte e sigurt. “ Por jo. Zbritja në Hënë ishte diçka përtej normales, një objektiv i arritur jo si qëlllim në vetvete por si një mënyrë për të vënë në dukje aftësitë e jashtëzakonshme të Amerikës. Dhe në këtë pikë, me t’u realizuar, kjo arritje nuk kërkonte më një të dytë. Vetëm 571 njerëz kishin qenë në orbitë; dhe që nga 1972 askush nuk kishte guxuar të shkonte aq larg në hapësirë përveç Des Moines nga Çikago.
50 vitet që pasuan më vonë, do të ngjanin krejt ndryshe. Kostot më të ulëta, teknologjitë e reja, ambicjet e Kinës dhe Indisë, dhe një brez i ri sipërmarrësish premtonin një epokë të guximshme në zhvillimin hapësinor. Gati gati ishte e sigurt që do përfshihej më shumë turizmi për të pasurit dhe do kishte rrjete më të mira komunikimi për të gjithë; në perspektivën afatgjatë mund të duhej shfrytëzimi i mineraleve madje dhe transporti në sasira mjaft të mëdha. Hapësira akoma më shumë do të bëhej një shtojcë e planetit Tokë – një arenë për kompanitë dhe individët, dhe jo vetëm për qeveritë. Por në mënyrë që ky premtim të realizohet, bota ka nevojë të krijojë një sistem ligjesh për të qeverisur hapësirën kozmike – si në kohë paqeje ashtu edhe në kohë lufte nëse do vinte puna.
Zhvillimi i hapësirës deri më tani ka qenë i përqendruar në aktivitetet si më poshtë – kryesisht në komunikimet satelitore për transmetime dhe udhëtime në hapësirë. Tani po ndryshojnë dy gjëra. Së pari, gjeopolitika po i jep një shtysë të re duke dërguar qeniet njerëzore përtej distancave të afërta në orbitën e poshtme të Tokës. Kina po përgatitet të realizojë zbritjen e njeriut në Hënë nga viti 2035. Administrata e Presidentit Donald Trump dëshiron që Amerikanët të jenë prapë në Hënë në vitin 2024. Kostot më të ulëta bëjnë që këto plane të duken më të përballueshme se kohë më parë. Apollo kushton qindra miliarda dollarë (me paratë e ditëve të sotme). Tani çmimi i biletës është dhjetëra miliardë.
[ … ]
Është gabim të promovohet hapësira kozmike si një Wild West romantik, një vend krejt anarkik ku njerëzimi mund të flakë aty vargonjtë robërues dhe të rizbulojë fatin e tij. Në mënyrë që hapësira të përmbushë premtimin e saj, është e nevojshme qeverisja. Në një kohë kur bota nuk arrin të bjerë darkord mbi rregullat në Tokë të tregtisë së shufrave të çelikut dhe farave të sojës, kjo gjë mund të duket pretendim i tepërt. Por pa të, më e mira që mund të ngjasë është që gjithçka që gjendet përtej Tokës, do presë edhe 50 vite të tjera për t’u realizuar. Ndërsa në rastin më të keq, hapësira mund t’i shtohet problemeve që ka Toka.


Discuss this entry