ProZ.com translation contests »
25th translation contest: "Alien first impressions" » English to Albanian » Entry by AMARILDA RUCI


Source text in English

Translation by AMARILDA RUCI (#31327)

Imagine dining in a European capital where you do not know the local language. The waiter speaks little English, but by hook or by crook you manage to order something on the menu that you recognise, eat and pay for. Now picture instead that, after a hike goes wrong, you emerge, starving, in an Amazonian village. The people there have no idea what to make of you. You mime chewing sounds, which they mistake for your primitive tongue. When you raise your hands to signify surrender, they think you are launching an attack.

Communicating without a shared context is hard. For example, radioactive sites must be left undisturbed for tens of thousands of years; yet, given that the English of just 1,000 years ago is now unintelligible to most of its modern speakers, agencies have struggled to create warnings to accompany nuclear waste. Committees responsible for doing so have come up with everything from towering concrete spikes, to Edvard Munch’s “The Scream”, to plants genetically modified to turn an alarming blue. None is guaranteed to be future-proof.

Some of the same people who worked on these waste-site messages have also been part of an even bigger challenge: communicating with extraterrestrial life. This is the subject of “Extraterrestrial Languages”, a new book by Daniel Oberhaus, a journalist at Wired.

Nothing is known about how extraterrestrials might take in information. A pair of plaques sent in the early 1970s with Pioneer 10 and 11, two spacecraft, show nude human beings and a rough map to find Earth—rudimentary stuff, but even that assumes aliens can see. Since such craft have no more than an infinitesimal chance of being found, radio broadcasts from Earth, travelling at the speed of light, are more likely to make contact. But just as a terrestrial radio must be tuned to the right frequency, so must the interstellar kind. How would aliens happen upon the correct one? The Pioneer plaque gives a hint in the form of a basic diagram of a hydrogen atom, the magnetic polarity of which flips at regular intervals, with a frequency of 1,420MHz. Since hydrogen is the most abundant element in the universe, the hope is that this sketch might act as a sort of telephone number.
Imagjinoni sikur jeni duke darkuar në një kryeqytet evropian ku nuk njihni gjuhën vendase. Kamarieri flet shumë pak anglisht, por megjithatë, duke përdorur të gjitha mënyrat ju arrini të porosisni diçka që e njihni në menu, hani dhe paguani për të. Tani përfytyroni ndërkohë, se pas një shëtitje të shkuar keq, ju e gjeni veten, të uritur, në një fshat amazonian. Njerëzit atje nuk kanë asnjë ide se çfarë të bëjnë me ju. Ju mimoni duke lëshuar zhurma përtypjesh, të cilët ato i keqkuptojnë duke menduar se kjo është gjuha juaj primitive. Kur ju ngrini duart lart për t'u treguar se dorëzoheni, ato mendojnë se do të filloni një sulm.

Komunikimi pa një kontekst të përbashkët është i vështirë. Për shembull, vendet me radioaktivitet duhet të qëndrojnë të paprekura për dhjetëra mijëra vjet; por në të njëjtën kohë, duke qenë se anglishtja e vetëm 1.000 viteve më parë tashmë është e pakuptueshme për shumicën e folësve të saj modernë, agjencitë janë përpjekur shumë që t'i shoqërojnë mbetjet bërthamore me paralajmërime. Komitetet përgjegjëse për këtë kanë arritur të prodhojnë nga të gjitha, duke filluar nga ngritja e thumbave prej betoni, te "Britma" e Edvard Munch, te bimët e modifikuara gjenetikisht për të ndezur një sinjal alarmi në ngjyrë blu, por asnjëra prej tyre nuk ka garanci të jetë e mbrojtur nga e ardhmja.

Disa nga të njëjtët njerëz që kanë punuar në këto mesazhe të mbetjeve kanë qenë gjithashtu pjesë e një sfide edhe më të madhe: komunikimi me jetën jashtëtokësore. Ky është subjekti i librit "Gjuhët jashtëtokësore", një libër i ri i autorit Daniel Oberhaus, një gazetari të Wired.

Nuk dihet asgjë se si jashtëtokësorët mund ta marrin informacionin. Një çift pllakatash të dërguara në fillim të viteve 1970 me dy anije kozmike, Pioneer 10 dhe 11, tregojnë qenie njerëzore të zhveshura dhe një hartë të përafërt për të gjetur Tokën — sende elementare, nga ku supozohet edhe se alienët mund të shohin. Meqenëse këto anije kozmike nuk kanë më shumë sesa një mundësi jashtëzakonisht të vogël për t'u gjetur, transmetimet e radios nga Toka, duke udhëtuar me shpejtësinë e dritës, kanë më shumë të ngjarë të krijojnë kontakte. Por pikërisht ashtu si një radio tokësore duhet të jetë e sintonuar në frekuencën e duhur, në të njëjtën frekuencë duhet të jetë edhe lloji ndëryjor. Si do të mund alienët të jenë në frekuencën e duhur të llojit ndëryjor? Pllakata Pioneer lë të kuptohet në formën e një diagrami bazë të një atomi hidrogjeni, polaritetin magnetik i cili rrëshqet në intervale të rregullta, me një frekuencë prej 1,420MHz. Meqenëse hidrogjeni është elementi më me tepricë në univers, ekziston shpresa që kjo skicë të mund të luajë rolin e një lloj numri telefonik.


Discuss this entry