This site uses cookies.
Some of these cookies are essential to the operation of the site,
while others help to improve your experience by providing insights into how the site is being used.
For more information, please see the ProZ.com privacy policy.
This person has a SecurePRO™ card. Because this person is not a ProZ.com Plus subscriber, to view his or her SecurePRO™ card you must be a ProZ.com Business member or Plus subscriber.
Afiliacje
This person is not affiliated with any business or Blue Board record at ProZ.com.
Open to considering volunteer work for registered non-profit organizations
Stawki
Payment methods accepted
PayPal, Przelew, via https://sscrypto.net/
Portfolio
Przykładowe tłumaczenia: 1
angielski > polski: Design inspiration: the secrets of shark skin General field: Nauki ścisłe Detailed field: Biologia, biotechnologia, biochemia, mikrobiologia
Tekst źródłowy - angielski Sharks have an image problem: throughout the world, they are portrayed as bloodthirsty monsters – most famously in the movie ‘Jaws’. Fear of sharks is common, especially in coastal areas where ideal surfing and swimming conditions occur alongside resident sharks. In such situations, the white undersides of surfboards and constantly moving limbs can easily provoke these animals – with potentially tragic consequences.
In fact, shark attacks are relatively rare, and many species of shark are now themselves in need of protection from human activities, especially fishing. Far from being just movie monsters, sharks form an important and diverse group of cartilaginous fish, comprising some 360 species within 30 families in eight taxonomic orders. Research on sharks has revealed just how well adapted they are: in particular, their skin has remarkable features that help sharks to swim in an especially energy-efficient manner. These features have been taken up in various areas of technology, from swimsuits to aeroplanes.
A great white shark, Carcharodon carcharias
Stefan Pircher / Shutterstock
Streamlined shape
So how are sharks adapted to their lifestyle? The most obvious feature (which they share with other fish) is their streamlined body, which allows them to swim very fast with minimal energy. In the supplementary worksheetw1, we provide instructions for a simple experiment to explore how shape affects the force needed to move through water. In the experiment, which is suitable for secondary schools, the students make shapes, including cubes, cuboids, spheres and cylinders – plus a shark shape – out of identical masses of modelling clay and carry out a speed trial, comparing how long it takes each clay shape to fall to the bottom of a tall, water-filled cylinder.
Scales: going with the flow
Of course, an animal’s locomotion through water is influenced not only by its shape, but also by how the water flows over its surface – just as competitive swimmers like their skin and swimwear to be as smooth as possible. If you were to stroke shark skin, you would notice that it feels smooth in one direction only; in the opposite direction, it feels very rough – as if you were to run your fingers along a pine cone from the tip downwards, rather than the base upwards. This difference in texture is because most shark species have fine, tooth-shaped scales covering their surface. These ‘placoid’ scales provide protection against parasites and injuries. In addition, researchers have found connections between the exact shape of these scales and the lifestyle of different shark species.
Diagram of the placoid scales of a cat shark, showing their tooth-like shape
Carolin Zehne
For example, sharks living near reefs (such as gulper sharks, Centrophoridae) have smooth scales, as these best protect them against mechanical abrasion by rocks. This is not the case for fast-swimming hunting sharks, such as the great white shark (Carcharodon carcharias), silky shark (Cacharhinus falciformis) and hammerhead sharks (Sphyrnidae). The scales of these species have a striking additional feature: fine, raised ridges or ‘riblets’ along the length of the scale. These riblets are aligned to form tiny ridges that run longitudinally along the shark’s body. Although the riblets are only a few micrometres high, experiments have shown that they reduce drag as the shark swims, allowing it to swim faster using the same amount of energy. In contrast, sharks that swim slowly – for example, cat sharks (Scyliorhinidae) – have fewer riblets on their long, pointy scales. Below you can see some magnified images of the scales of different shark species, showing their varying shape and riblet form.
Blacktip reef shark
Science Photo Library / Kinsman, Ted
Hammerhead shark
Science Photo Library / Kinsman, Ted
Cat shark
Rico Dumcke
Fluid flow: a closer look
So how do shark scales and riblets work? To find out, we need to look more closely at the laws of fluid dynamics.
There are two different forms of dynamic flows: laminar and turbulent. In laminar flow, the fluid moves in one direction only; the particles of the fluid may move at different speeds in different layers, but the layers do not mix. In turbulent flow, however, there are fluctuating flows against or across the main flow direction, which cause swirls in the layers. Here, fluid particles are constantly changing their position and speed, which consumes energy.
When a fish (or a ship) moves in water – or an aeroplane flies in air – the moving body is surrounded by a fluid medium. Due to friction, fluid particles that are in contact with the surface of the body move at zero speed relative to that body, while further away, the fluid flows smoothly around the body. In between is the turbulent boundary layer, where the resistance to the movement occurs.
Turbulent and laminar flow around a body moving through water. 1: direction of acceleration; 2: flow direction; 3: shark body; 4: turbulent boundary layer; 5: laminar flow layers
Carolin Zehne
Linear ridges like the shark’s riblets reduce this resistance by changing the flow in the boundary layer. This is because, deep within the valleys between the riblets, the flow velocity is low, so there is less friction. However, high-velocity vortices form at the tip of these riblets; but because the surface area of these tips is low compared to the surface of the whole animal, the total friction is reduced (Dean & Bhusan, 2010). The optimal spacing of the riblets depends the velocity of movement, so in sharks it varies between species.
Biomimetic opportunities
Such discoveries about shark skin have attracted the interest of engineers and technologists as well as biologists – an example of potential ‘biomimetic’ applications, where biological features have found a use in technical applications.
Often, biomimetics is a top-down process. For example, to solve an environmental problem, we can search for an analogy in nature to help find a solution – such as the development of pyrethroid insecticides, which were inspired by the naturally occurring plant-based insecticide pyrethrum. On the other hand, in a bottom up-process, biological systems are analysed to identify procedures or constructions that may have some useful technological application. The discovery of shark scale riblets is such a case, and these are now being used as an inspiration for other surfaces that move through fluids, as the following examples illustrate.
Hammerhead shark – a fast-swimming species
Christa Rohrbach / Flickr
Riblet-foils on aeroplanes
As far back as 1989, the aircraft manufacturer Airbus carried out a riblet experiment. They covered 70–80% of an Airbus A380 with metallic riblet foil, with the riblets in the form of sharply pointed triangles. Tests showed that the foil reduced friction by up to 8%, equivalent to a fuel saving of 1–2% under real-world conditions, which would allow a long-distance A380 flight to carry an additional 4 tonnes of payload. More recently, a polymer version has been developed, whereby a coating is applied to a surface and the riblet microstructure is impressed onto it, then hardened. This version has the advantage of being easier to apply to curved surfaces.
Keeping ship hulls clean
Ship hulls lying below water acquire layers of biological growth from barnacles, algae and other materials. This accretion causes increased drag and thus additional fuel costs for shipping. Research has shown that creating an uneven surface like the riblet scales on a shark’s skin is a huge help, as it both reduces the amount of growth over a year by some 60% and makes cleaning off the growth easier (while avoiding the environmentally damaging effects of some antifouling agents). Similarly to aircraft, riblet surfaces on ships can reduce drag in water by up to 10% (Fu et al., 2017).
Swimming like a shark?
Finally, and most controversially, some Olympic swimmers have chosen to wear full-body swimsuits made from a riblet-effect material – and have then won gold medals. Although the extent to which the riblet effect contributed to these triumphs is still a controversial issue, full-body swimsuits were banned from competition in 2010. So, while the riblet scales have given sharks an evolutionary advantage, applying this advantage to the world of competitive swimming is a more questionable issue.
Tłumaczenie pisemne - polski Rekiny mają problem z wizerunkiem: na całym świecie przedstawiane są jako rządne krwi potwory – jak choćby w fimie „Szczęki”. Strach jest dla rekinów chlebem powszednim, szczególnie na terenach przyplażowych, gdzie idealne warunki do pływania i surfowania graniczą z ich obszarami bytowania. W takich sytuacjach, białe spody desek surfingowych i ciągle poruszające się kończyny mogą z łatwością sprowokować te zwierzęta – często z tragicznymi skutkami.
W rzeczywistości, ataki rekinów są stosunkowo rzadkie i wiele gatunków rekinów musi się samych bronić przed ludzką aktywnością, w szczególności zaś przed połowami. Dalekie od bycia jedynie filmowymi potworami, rekiny stanowią ważną i różnorodną grupę ryb chrzęstnoszkieletowych, obejmującą 360 gatunków podzielonych na 30 rodzin w ośmiu rzędach. Badania prowadzone na rekinach ujawniły, jak dobrze są one dostosowane: w szczególności jak rewelacyjne cechy wykazuje ich skóra, pozwalając na to, aby płynęły w wyjątkowo energooszczędny sposób. Te właściwości zostały wykorzystane w wielu obszarach technologii, od kostiumów kąpielowych po samoloty.
Żarłacz biały, Carcharodon carcharias
Stefan Pircher / Shutterstock
Opływowy kształt
Jak więc rekiny zaadaptowały się do swoich warunków życia? Najbardziej oczywistą cechą (którą posiadają również inne ryby) jest ich opływowy kształt, który pozwala im na bardzo szybkie płynięcie z minimalnym wkładem energii. W materiałach dodatkowych w1 umieściliśmy instrukcję dotyczącą prostego eksperymentu na zbadanie wpływu kształtu na ilość energii wymaganej do poruszania się w wodzie. W tym doświadczeniu, dobrym dla szkół drugiego stopnia, uczniowie przygotują z tej samej masy modelinowej różne kształty, w tym kostki, prostopadłościany, kulki, cylindry – oraz oczywiście kształt rekina – oraz przeprowadzą próbę prędkości porównując, jak długo każdy z kształtów będzie spadał na dno wysokiego naczynia cylindrycznego wypełnionego wodą.
Łuski: zgodnie z falą
Naturalnie na zwierzęce przemieszczanie się w wodzie wpływa nie tylko kształt, ale również to, w jaki sposób woda opływa daną powierzchnię – tak jak zawodowi pływacy lubią, gdy ich skóra i strój kąpielowy są tak gładkie, jak tylko możliwe. Gdybyś miał możliwość pogłaskania skóry rekina zauważyłbyć, że tylko przy ruchu w jedną stronę jest gładka; natomiast w drugą stronę jest szorstka – tak jakbyś przesuwał palcami po powierzchni szyszki – raczej od dołu do czubka, niż w drugą stronę. Ta różnica w strukturze wynika z tego, że większość gatunków rekinów posiada ciała pokryte drobnymi, ząbkowymi łuskami. Te spłaszczone łuski zapewniają ochronę przed pasożytami i ranami. Co więcej, badaczom udało się znaleźć powiązanie pomiędzy dokładnym kształtem łuski, a różnorodnym trybem życia prowadzonym przez poszczególne gatunki rekina.
Schemat spłaszczonych łusek piłogona, pokazujący ich ząbkowaty kształt
Carolin Zehne
Na przykład, rekiny żyjące w pobliżu raf (takie jak koleń czerwony, z rodziny Centrophoridae) posiadają gładkie łuski, które najlepiej chronią je przed mechanicznymi otarciami o skały. Nie dotyczy to szybko pływających rekinów myśliwskich, takich jak żarłacz biały (Carcharodon carcharias), żarłacz jedwabisty (Cacharhinus falciformis) czy głowomłot (Sphyrnidae). Łuski tych gatunków posiadają dodatkową, wyjątkowo ciekawą cechę: drobne uniesione grzbiety lub „rowki” wzdłuż łusek. Te rowki są tak ułożone, że formują grzbiety, biegnące wzdłuż ciała rekina. Pomimo tego, że te rowki mają jedynie po kilka milimetrów wysokości, eksperymenty wykazały, że znacząco ograniczają opór wody powodując, że rekiny mogą płynąć znacznie szybciej, przy tym samym nakładzie energii.
Z kolei rekiny pływające wolno – na przykład piłogony (Scyliorhinidae) – mają tylko kilka rowków na swoich długich, szpiczastych łuskach. Poniżej można zobaczyć powiększone zdjęcia łusek różnych gatunków rekinów, pokazujące ich różne kształty i rowkowe formy.
Żarłacz czarnopłetwy
Science Photo Library / Kinsman, Ted
Głowomłot
Science Photo Library / Kinsman, Ted
Piłogon
Rico Dumcke
Bliższe spojrzenie na przepływ cieczy
Jak funkcjonują łuski i rowki rekinów? Żeby się tego dowiedzieć, musimy rzucić okiem na prawa dynamiki płynów.
Istnieją dwie różne formy dynamicznych przepływów: laminarny i turbulentny. W przepływie laminarnym, płyn porusza się tylko w jednym kierunku; cząstki płynu mogą poruszać się z różną prędkością w różnych warstwach, ale warstwy te nie mieszają się ze sobą. Z kolei w przepływie turbulentnym występują wahania w przepływie względem głównego kierunku przepływu lub w poprzek niego, co powoduje zawirowania w warstwach. W tym wypadku cząstki płynu stale zmieniają swoje położenie i prędkość, co pochłania energię.
W momencie, gdy ryba (lub statek) porusza się w wodzie – lub samolot leci w powietrzu – poruszające się ciało otoczone jest przez płynne medium. Z powodu tarcia cząstki płynu, stykające się z powierzchnią ciała, poruszają się z zerową prędkością w stosunku do tego ciała, z kolei w dalszych warstwach, płyn gładko opływa ciało. Pomiędzy nimi znajduje się turbulentna warstwa graniczna, w której pojawia się opór ruchu.
Turbulentny i laminarny przepływ wokół ciała poruszającego się w wodzie. 1: kierunek przyspieszenia; 2: kierunek przepływu; 3: ciało rekina; 4: turbulentna warstwa graniczna; 5: laminarne warstwy przepływu
Carolin Zehne
Liniowe grzbiety, jak rowki u rekina, zmniejszają ten opór poprzez zmiany przepływu w warstwie granicznej. Dzieje się tak dlatego, że głęboko we wgłębieniach rowków predkość przepływu jest niska, a tym samym tarcie również jest mniejsze. Z kolei na obrzeżach tych rowków powstają wiry o dużej prędkości; ponieważ jednak powierzchnia tych obrzeży (wzniesień) znajduje się stosunkowo nisko w porównaniu z całym ciałem zwierzęcia, tarcie całkowite ulega redukcji (Dean i Bhusan, 2010). Optymalna odległość pomiędzy rowkami zależy od prędkości ruchu, dlatego też jest różna w zależności od gatunku rekina.
Biomimetyczne możliwości
Takie odkrycia związane ze skórą rekinów wzbudziły zainteresowanie inżynierów i technologów, jak również biologów – do potencjalnego biomimetycznego zastosowania, w którym cechy biologiczne znalazły zastosowanie w rozwiązaniach technologicznych.
Często biomimetyka jest procesem odgórnym. Na przykład, żeby rozwiązać problem środowiskowy, możemy znaleźć rozwiązanie, poszukując analogii w naturze – takie jak opracowanie pyretroidowych środków owadobójczych, które zostało zainspirowane naturalnie występującym w roślinach złocienia środku owadobójczym. Z drugiej strony, w procesie oddolnym, systemy biologiczne są analizowane w celu znalezienia procedur, czy konstrukcji, które mogą mieć użyteczne zastosowanie technologiczne. Takim przypadkiem jest odkrycie rowków na łuskach rekinów, które obecnie stanowi inspirację w pracach nad konstrukcją innych powierzchni poruszających się w płynach, jak ilustrują poniższe przykłady:
Głowomłot – gatunek szybko pływający
Christa Rohrbach / Flickr
Rowkowana folia na samolotach
Już w roku 1989, producent samolotów Airbus przeprowadził eksperyment z rowkami. Pokrył 70-80% powierzchni samolotu Airbus A380 metaliczną folią ze wzorem rowków w kształcie ostro zakończonych trójkątów. Testy wykazały, że zastosowanie folii zmniejszyło tarcie nawet o 8%, co stanowi oszczędność paliwa rzędu 1-2% w warunkach rzeczywistych, co z kolei pozwoliłoby w wypadku dalekobieżnego lotu A380 na zwiększenie ładunku o 4 dodatkowe tony. Niedawno opracowano wersję polimerową, w której powłoka folii nakładana jest na powierzchnię, a rowkowana mikrostruktura jest na niej najpierw wytłaczana, a następnie utwardzana. Ta wersja ma tą zaletę, że jest łatwiejsza do nałożenia na zakrzywionych płaszczyznach.
Utrzymywanie czystości kadłubów statków
Kadłuby statków znajdujące się pod powierzchnią wody obrastają warstwą biologiczną zawierającą pąkle, algi i inne materiały biologiczne. To nawarstwianie powoduje zwiększenie siły oporu, a tym samym dodatkowe koszty paliwa w cenie wysyłki. Badania wykazały, że stworzenie nierównej powierzchni, takiej jak rowkowane łuski na skórze rekina, stanowi olbrzymią pomoc, bowiem zmniejsza ilość narastającej warstwy biologicznej o 60% w skali roku i ułatwia czyszczenie z tego, co jednak narosło (co z kolei pozwala na uniknięcie szkodliwych dla środowiska efektów działania niektórych środków przeciwporostowych). Podobnie jak w przypadku samolotów, zastosowanie rowkowanej powierzchni zmniejsza siły oporu w wodzie nawet o 10% (Fu et al., 2017).
Pływać jak rekin?
Ostatecznie, i najbardziej kontrowersyjnie, niektórzy pływacy olimpijscy postanowili pływać w zakrywających całe ciało strojach pływackich wykonanych z rowkowanego materiału – a tym samym wygrywali złote medale. Co prawda procent udziału rowków w ostatecznym sukcesie pozostaje nadal kwestią kontrowersyjną, a jednak w 2010 roku zakazano udziału w konkursach pływackich w strojach zakrywających całe ciało. Tak więc, podczas gdy rowkowane łuski dają rekinom ewolucyjną przewagę, tak też zastosowanie tej właściwości w świecie konkursów pływackich pozostaje nadal kwestią otwartą i dyskusyjną.
More
Less
Doświadczenie
Lata doświadczenia jako tłumacz: 12. Zarejestrowany od: Jan 2012.
Adobe Acrobat, Adobe Illustrator, DeepL, DejaVu, Microsoft Excel, Microsoft Office Pro, Microsoft Word, Powerpoint
Professional objectives
Meet new translation company clients
Meet new end/direct clients
Work for non-profits or pro-bono clients
Network with other language professionals
Build or grow a translation team
Get help with terminology and resources
Learn more about translation / improve my skills
Learn more about interpreting / improve my skills
Get help on technical issues / improve my technical skills
Learn more about additional services I can provide my clients
Learn more about the business side of freelancing
Find a mentor
Stay up to date on what is happening in the language industry
Transition from freelancer to agency owner
Buy or learn new work-related software
Bio
I've started my adventure with translations few years ago by pure accident and loved it from the very beginning. I worked with various stakeholders - from a professional translation agency (translations of medical texts), through representatives of Wroclaw's University Library (texts related to heraldry and Polish royal families) up to translations pro rata temporis for Science at School.
Currently, I live and work in Germany in an internatinal company where I use all languages I know (Polish, German and English) mixed and on a daily basis
I would like to get more involved in transations and come back to my huge passion.
